Sto lat RITA!

Tradycyjnie co 2 lata organizujemy spotkanie koordynatorów projektów realizowanych w ramach programu RITA, znane Wam jako Ambasadorzy Przemian w regionie. W 2020 roku miała to być równocześnie okazja do wspólnego świętowania 20 lat programu RITA. Szykowaliśmy się na huczne spotkanie i… jak dobrze wiemy rok 2020 zaskoczył wszystkich i pokrzyżował niejedne plany 😉

Ostatecznie zdecydowaliśmy się i na przesunięcie terminu i na zmianę formy spotkania na konferencję i inne aktywności online. I tak oto Ambasadorzy Przemian w regionie zebrali się tym razem wirtualnie w dniu 11 czerwca 2021 roku, by świętować 20-te urodziny programu RITA.

Z okazji dwudziestolecia programu RITA przygotowaliśmy też publikację „Dwie dekady współpracy – 20 lat programu RITA – Przemiany w regionie”, która przypomina jakie były ścieżki RITY i podsumowuje lata współpracy międzynarodowej w ramach programu.

Toast za RITĘ

Obchody jubileuszu zaczęliśmy już w przededniu konferencji, spotykając się na wirtualnym „Toaście za RITĘ” – było to niezwykłe spotkanie w nieformalnej atmosferze, podczas którego wspominaliśmy ciekawe momenty naszej – często wieloletniej – współpracy. Miło było zobaczyć tak wiele znajomych twarzy i przekonać się jakie trwałe i cenne relacje zawiązują się podczas realizacji projektów!

20 lat minęło…

Program konferencji obejmował okolicznościowe przemówienie naszego gościa specjalnego, prezesa PAFW, Ambasadora Jerzego Koźmińskiego, podsumowanie 20-lecia programu, a także dyskusję panelową dotyczącą wpływu pandemii na społeczności, w których działamy. Te elementy składały się na część plenarną spotkania, która była tłumaczona na język rosyjski, ukraiński oraz angielski, co w połączeniu z wirtualnym charakterem spotkania, pierwszy raz umożliwiło udział w nim przedstawicieli organizacji partnerskich realizujących projekty z RITY.

Wystąpieniom i dyskusjom przysłuchiwała się facylitatorka graficzna Magda rysuje, która stworzyła dla nas wspaniałe notatki wizualne – podsumowujące wystąpienie Ambasadora Koźmińskiego, prezentację dotyczącą 20 lat programu RITA, a także wątki przewijające się podczas panelu.

W drugiej części spotkania odbyły się sesje w podziale na grupy – uczestnicy i uczestniczki omawiali w pokojach tematy takie jak: polskie doświadczenia w obszarze ekologii i ochrony środowiska, działania lokalne w i po pandemii, media lokalne czy też dyskutowali o sytuacji w wybranych przez siebie krajach/regionach.

Rozmowy przy wirtualnych stolikach

Spotkanie prowadzone przez  Agnieszkę Makowską, rolniczkę ekologiczną związaną ze Stowarzyszeniem Ekologiczno-Kulturalnym Ziarno oraz Piotra Trzaskowskiego eksperta w tematyce energii i klimatu,  związanego m.in. z Pracownią na rzecz Wszystkich Istot zostało ocenione przez uczestników jako bardzo ciekawe merytorycznie. Doskonali eksperci w syntetycznie opracowanych prezentacjach  pokazali najlepsze doświadczenia warte przekazania na Wschód. Jednocześnie zainspirowali uczestników – przedstawicieli polskich organizacji do podejmowania działań w Polsce
w tym obszarze. Podczas dyskusji z uczestnikami spotkania pojawił się również temat niskiej jakości publikacji medialnych w temacie ekologii i ochrony środowiska. Tematy ekologiczne są ważne dla mieszkańców bywają nieupolitycznione a dzięki temu aktywizują społeczności lokalne, mogą stanowić spoiwo jednoczące obywateli wokół wspólnej sprawy.

Przy wirtualnym „stoliku”  poruszającym zagadnienia działań lokalnych w COVID uczestnicy wymienili się doświadczeniami działalności w środowiskach lokalnych w sytuacji pandemii. Czy nasza organizacja była gotowa do zdalnej pracy w sytuacji ograniczeń sanitarnych? Co zadziałało? Co musimy zmienić, aby być gotowi na nieprzewidziane sytuacje i móc kontynuować pracę? Czy jesteśmy gotowi do powrotu do standardowych działań, czy nie ma już odwrotu i żyjemy w innej rzeczywistości? Takie pytania padały w trakcie spotkania,  Martyna Studzińska trenerka z Federacji Mazowia prowadziła z uczestnikami refleksję o różnych scenariuszach wychodzenia środowiska pozarządowego z pandemii.

Z kolei w grupie zainteresowanej mediami lokalnymi Maciej Sopyło z Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego przedstawił wyniki unikalnego badania zaprojektowanego przez Grupę do spraw wyzwań cyfrowych, która zrzesza organizacje, działające przeciwko dezinformacji oraz na rzecz edukacji cyfrowej i medialnej. Wyniki badań pokazały, że mało interesujemy się sprawami lokalnymi i częściej sięgamy po opinie najbliższych, niż po fakty z profesjonalnych mediów. Wiecej o wynikach tego badania przeczytacie na stronie Grupy do spraw wyzwań cyfrowych. Prowadzący zachęcił też uczestników do współpracy z tą grupą roboczą we wspólnych przedsięwzięciach i realizacji celów związanych z dostarczaniem rzetelnej informacji do środowisk lokalnych.

Białoruś

Podczas konferencji spotykaliśmy się również w mniejszych grupach, aby porozmawiać o poszczególnych krajach programu. Rozmowa z Kateriną Przybylską, niezależną dziennikarką z Białorusi, przyniosła, jak to określił jeden z uczestników, dramatyczne historie o wyzwaniach współpracy międzynarodowej z naszymi wschodnimi  sąsiadami. Przytoczone historie nie napawają optymizmem – więźniowie polityczni, wzmagające się represje wobec obywateli nastawionych opozycyjnie do władzy, prześladowania oraz aresztowania działaczy społecznych. Dodatkowo ograniczenia w możliwości przekraczania granicy i przemieszczania się dla Białorusinów prowadzą do wniosku o ryzyku, jakie wiąże się dla nich ze współpracą z polskimi partnerami. Jednocześnie ekspertka doceniła zauważalne zaangażowanie polskich organizacji i programów takich jak RITA czy Study Tours to Poland, które umożliwiają nawiązywanie współpracy i budowanie pozytywnych relacji między naszymi społeczeństwami i przekazywanie doświadczeń. Spotkanie mimo tego, że odbyło się online dało też możliwość nawiązania nowych znajomości i wymiany kontaktów. Pojawiły się już pierwsze wspólne plany na działania międzynarodowe!

Gruzja, Kaukaz, Ukraina

W spotkaniu o krajach Kaukazu, które prowadził edukator kulturowy Gagik Grygorian uczestnicy dopytywali o bieżącą sytuację polityczną w Gruzji, a także o wojnę, która wybuchła ponownie w Górskim Karabachu w 2020 roku. Przedstawiciele polskich organizacji pozarządowych interesowali się również możliwościami podróżowania do krajów Kaukazu w czasie pandemii. Niestety, sytuacja zmienia się często i trudno czasem za nią nadążyć. Podobne pytania i refleksje mieli uczestnicy spotkania prowadzonego przez Andrija Nechyporuka z Towarzystwa Lwa ze Lwowa – ekspert informował jakie są obecnie możliwości współpracy międzynarodowej z Ukrainą oraz  realizowania działań w ramach projektów. W obu przypadkach nasuwa się wniosek, że sytuację trzeba śledzić na bieżąco.

Azja Centralna

Rozmowę o krajach Azji Centralnej poprowadziła edukatorka i filozofka Ewelina Grądzka ze Stowarzyszenia „Pod Wspólnym Niebem” dzieląc się swoimi doświadczeniami ze współpracy z organizacjami z Kirgizji, Tadżykistanu i Uzbekistanu. Rozmowa dotyczyła  głównie  bieżącej sytuacji w krajach regionu, radykalizacji postaw, potrzeb aktywizacji społecznej. Koordynatorki działające w tych krajach rozmawiały również o wyzwaniach dla kobiet realizujących projekty w tym regionie. Padła też sugestia w kierunku operatora programu RITA dotycząca zwiększenia wysokości grantu na działania w tym regionie, gdyż odległość geograficzna znacznie ogranicza możliwości organizowania np. tak potrzebnych wizyt studyjnych w Polsce.

Wydarzenia towarzyszące

Oprócz jednodniowej konferencji chcieliśmy zaoferować realizatorom projektów RITA coś więcej, by docenić ich zaangażowanie i pomóc jeszcze lepiej działać w swoich obszarach. Zaproponowaliśmy więc udział w 2 webinarach, podczas których mieliśmy okazję ćwiczyć flipowanie, czyli robienie notatek wizualnych oraz podnieść swoje kompetencji z zakresu wykorzystania narzędzi pomocnych w prowadzeniu zajęć warsztatowych on-line. Spotkaliśmy się też wieczorem po konferencji na zoomie na warsztatach kulinarnych, gdzie pod okiem Gagika Grygoriana, edukatora kulturowego, zostaliśmy  wprowadzeni w tajniki kuchni gruzińskiej. Wiemy już, że bakłażany i papryki mają płeć, kiedy do Adżapsandali dodać pomidory oraz jak zrobić „gruziński” ser do adżarskiego chaczapuri.

Co dalej przed RITĄ?

Na pewno osobiste spotkania! Uczestnikom konferencji spodobały się rozmowy „przy kawie” online, jednak nie zastąpią one konferencyjnych spotkań w kuluarach. Pandemia nie zakłóciła harmonogramu konkursów partnerskich i bez zmian dwa razy w roku ogłaszamy nabory wniosków. Jednak brak spotkań z koordynatorami i uczestnikami w projektach był również dla nas dotkliwy i czujemy dużą potrzebę osobistej wymiany kontaktów, doświadczeń, relacji z prowadzonych projektów i programów.

Jakie wyzwania stawiają przed RITĄ Ambasadorzy na kolejne 20 lat? Uczestnicy pytali o możliwości szybkiego, interwencyjnego reagowania na bieżącą sytuację w krajach objętych programem oraz wypracowanie mechanizmów, które by to umożliwiały. Padały również sugestie dotyczące potrzeby zwiększenia kwoty dofinansowania w zależności od kraju realizowanego projektu. Padł pomysł opracowania identyfikacji wizualnej dla Ambasadorów Przemian – nie tylko ich uhonorowania podczas konferencji Ambasadorzy Przemian raz na dwa lata, ale zacieśniania współpracy z koordynatorami pracującymi w regionie programu.

Do zobaczenia na kolejnych Ambasadorach i przy okazji realizacji Waszych projektów!

#20xRITA

#programRITA

Opracowały: Katarzyna Krzemińska, Ewa Sobiesak, Agnieszka Świeczka